Các nhà thiên văn học đã kỷ niệm 34 năm thành lập Kính viễn vọng Không gian Hubble bằng cách chụp một bức ảnh về Tinh vân Quả tạ Nhỏ, cách chúng ta 3.400 năm ánh sáng. Hubble đã thực hiện 1,6 triệu quan sát và đóng góp cho hơn 44.000 bài báo khoa học. Những phát hiện của ông tiếp tục mở rộng hiểu biết của chúng ta về vũ trụ, được bổ sung bởi Kính viễn vọng Không gian James Webb. Nguồn hình ảnh: NASA, ESA, STScI, A. Pagan (STScI)
Bong bóng lưỡng cực phát sáng từ một ngôi sao sắp chết mở rộng ra không gian
Kỷ niệm 34 năm thành lập NASAHuyền thoại Kính viễn vọng Không gian Hubble Vào ngày 24 tháng 4 năm 1990, các nhà thiên văn học đã chụp được ảnh chụp Tinh vân Quả tạ nhỏ. Còn được gọi là Messier 76, M76 hoặc NGC 650/651, nó bao gồm một vòng, nhìn từ rìa là cấu trúc thanh trung tâm và hai thùy ở một trong hai lỗ của vòng.
Trước khi ngôi sao khổng lồ đỏ bốc cháy, nó phun ra một vòng khí và bụi. Chiếc nhẫn có thể được điêu khắc bởi tác động của một ngôi sao đồng hành đôi. Vật chất rơi này tạo ra một đĩa bụi và khí dày dọc theo mặt phẳng quỹ đạo của người bạn đồng hành. Ngôi sao đồng hành giả định không được nhìn thấy trong ảnh của Hubble nên có thể ngôi sao trung tâm sau đó đã bị nuốt chửng. Chiếc đĩa sẽ là bằng chứng pháp y về việc ăn thịt người ở cõi trung giới.
Tinh vân quang tử là mục tiêu yêu thích của các nhà thiên văn nghiệp dư. Các nhà thiên văn học chuyên nghiệp lần đầu tiên lấy quang phổ vào năm 1891, chỉ ra rằng đó là một tinh vân chứ không phải là một thiên hà hay cụm sao. Họ cho rằng M76 có thể giống với Tinh vân Chiếc Nhẫn (M57) hình bánh rán khi nhìn từ bên cạnh.
Trong hơn ba thập kỷ, Kính viễn vọng Không gian Hubble của NASA và ESA đã cách mạng hóa thiên văn học hiện đại, không chỉ đối với các nhà thiên văn học mà còn bằng cách đưa công chúng vào một hành trình thăm dò và khám phá hấp dẫn. Mỗi năm, Hubble dành một phần nhỏ thời gian quan sát quý giá của mình để chụp một bức ảnh kỷ niệm đặc biệt, trưng bày những đồ vật đặc biệt đẹp và có ý nghĩa. Lễ kỷ niệm 34 năm ngày phóng của Hubble được kỷ niệm bằng bức ảnh chụp Tinh vân Quả tạ nhỏ. Nguồn hình ảnh: NASA, ESA, STScI, A. Pagan (STScI), N. Bartmann (ESA/Hubble)
Hubble kỷ niệm 34 năm bằng cái nhìn về Tinh vân Quả tạ Nhỏ
Để kỷ niệm 34 năm ngày phóng của NASA và Kính viễn vọng Không gian Hubble huyền thoại của Cơ quan Vũ trụ Châu Âu vào ngày 24 tháng 4, các nhà thiên văn học đã chụp được ảnh chụp nhanh Tinh vân Dumbbell Nhỏ (còn được gọi là Messier 76, M76 hoặc NGC 650/651) nằm ở 3.400 điểm sáng xa. Năm ở chòm sao Bắc Cực Gaul. Tinh vân quang tử là mục tiêu yêu thích của các nhà thiên văn nghiệp dư.
Được phân loại là tinh vân hành tinh, M76 là một lớp vỏ khí phát sáng đang giãn nở thoát ra từ một ngôi sao khổng lồ đỏ sắp chết. Ngôi sao cuối cùng sụp đổ để trở nên rất đặc và nóng Sao lùn trắng. Tinh vân hành tinh không liên quan gì đến các hành tinh, nhưng chúng có tên này bởi vì các nhà thiên văn học thế kỷ 18, sử dụng kính thiên văn năng lượng thấp, cho rằng loại vật thể này trông giống một hành tinh.
M76 bao gồm một vòng, nhìn từ rìa là cấu trúc dải trung tâm và hai thùy ở một trong hai lỗ của vòng. Trước khi ngôi sao cháy, nó phun ra một vòng khí và bụi. Chiếc nhẫn có thể được điêu khắc bởi tác động của một ngôi sao trước đây có một ngôi sao đôi đi kèm. Vật chất rơi này tạo ra một đĩa bụi và khí dày dọc theo mặt phẳng quỹ đạo của người bạn đồng hành. Ngôi sao đồng hành giả định không được nhìn thấy trong ảnh của Hubble nên có thể ngôi sao trung tâm sau đó đã bị nuốt chửng. Chiếc đĩa sẽ là bằng chứng pháp y về việc ăn thịt người ở cõi trung giới.
Vào dịp kỷ niệm 34 năm thành lập, Kính viễn vọng Hubble đã chụp được hình ảnh của Tinh vân Quả tạ Nhỏ, thể hiện vai trò tiếp tục của nó trong các khám phá vũ trụ và nghiên cứu thiên văn. Nguồn hình ảnh: NASA, ESA, STScI, A. Pagan (STScI)
Ngôi sao chính sụp đổ để tạo thành sao lùn trắng. Nó là một trong những tàn dư sao nóng nhất được biết đến với nhiệt độ lên tới 120.000 độ C. độ C24 lần nhiệt độ bề mặt của mặt trời của chúng ta. Sao lùn trắng bay vù vù có thể được nhìn thấy như một chấm nhỏ ở trung tâm tinh vân. Ngôi sao nhìn thấy được trong hình chiếu bên dưới nó không phải là một phần của tinh vân.
Hai thùy khí nóng thoát ra từ phía trên và dưới vành đai, giới hạn trong đĩa, dọc theo trục quay của ngôi sao vuông góc với đĩa. Chúng được đẩy đi bởi một dòng vật chất giống như cơn lốc xoáy từ ngôi sao sắp chết, xé toạc không gian với tốc độ hai triệu dặm một giờ. Tốc độ đó đủ nhanh để di chuyển từ Trái đất đến Mặt trăng chỉ trong hơn bảy phút! Những “gió sao” dồi dào này chảy vào vùng khí lạnh hơn, chuyển động chậm hơn, khí này bị trục xuất ngay từ đầu trong cuộc đời của ngôi sao, khi nó còn là sao khổng lồ đỏ. Bức xạ cực tím cực mạnh từ ngôi sao cực nóng khiến các chất khí phát sáng. Màu đỏ là từ nitơ, màu xanh là oxy.
Cho rằng hệ mặt trời của chúng ta đã 4,6 tỷ năm tuổi, toàn bộ tinh vân chỉ là một tia sáng trong chảo theo giờ vũ trụ. Nó sẽ biến mất sau khoảng 15.000 năm nữa.
Hubble phá kỷ lục trong sản xuất khoa học
Kể từ khi ra mắt vào năm 1990, Hubble đã thực hiện 1,6 triệu quan sát của hơn 53.000 vật thể thiên văn. Cho đến bây giờ, Kho lưu trữ kính viễn vọng không gian Mikulski Viện Khoa học Kính viễn vọng Không gian ở Baltimore, Maryland chứa 184 terabyte dữ liệu đã được xử lý sẵn sàng cho các nhà thiên văn học trên khắp thế giới sử dụng trong khoa học để nghiên cứu và phân tích. Gương Dữ liệu Công cộng Châu Âu được lưu trữ tại Trung tâm Thiên văn Vũ trụ Châu Âu (ESAC) của Cơ quan Vũ trụ Châu Âu, ở Kho lưu trữ khoa học của Kính viễn vọng Không gian Hubble (eHST) Châu Âu..
Kể từ năm 1990, 44.000 bài báo khoa học đã được xuất bản từ các quan sát của Hubble. Điều này bao gồm kỷ lục 1.056 bài báo được xuất bản vào năm 2023, trong đó 409 bài được dẫn dắt bởi các tác giả ở các quốc gia thành viên ESA. Nhu cầu sử dụng Hubble cao đến mức hiện đã vượt quá gấp sáu lần.
Trong suốt năm hoạt động khoa học vừa qua, những khám phá mới được thực hiện với Hubble bao gồm việc tìm thấy nước trong bầu khí quyển nhỏ nhất ngoại hành tinh Cho đến nay, chúng tôi đã phát hiện ra một vụ nổ vũ trụ kỳ lạ vượt xa bất kỳ thiên hà chủ nào, theo dõi các nan hoa trên các vành đai của Sao Thổ và tìm ra ngôi nhà bất ngờ của vụ nổ vô tuyến nhanh nhất và xa nhất được thấy cho đến nay. Các nghiên cứu của Hubble về tiểu hành tinh Demorphos, vốn là mục tiêu của một vụ va chạm có chủ ý của tàu vũ trụ NASA vào tháng 9 năm 2022 nhằm thay đổi quỹ đạo của nó, vẫn tiếp tục với việc phát hiện ra những tảng đá thoát ra do va chạm.
Video này đưa người xem đến với hình ảnh kỷ niệm 34 năm ngày phóng Kính viễn vọng Không gian Hubble huyền thoại của NASA/ESA: Tinh vân Quả tạ Nhỏ (còn được gọi là Messier 76, M76, hay NGC 650/651). Vật thể này nằm cách chúng ta 3.400 năm ánh sáng ở chòm sao Perseus ở cực bắc. Tinh vân quang tử là mục tiêu yêu thích của các nhà thiên văn nghiệp dư. Nguồn: NASA, ESA, STScI, A. Pagan (STScI), Lời cảm ơn: D. Crowson, A. Fujii, Digital Sky Survey
Hubble cũng tiếp tục cung cấp những hình ảnh tuyệt đẹp về các mục tiêu trên thiên thể bao gồm các thiên hà xoắn ốc, cụm sao cầu và tinh vân hình thành sao. Ngôi sao mới hình thành là nguồn gốc của A Buổi trình diễn ánh sáng vũ trụ. Các hình ảnh của Hubble cũng được kết hợp với các quan sát hồng ngoại từ Kính viễn vọng Không gian James Webb của NASA/ESA/CSA để tạo ra một trong những góc nhìn toàn diện nhất về vũ trụ từ trước đến nay, hình ảnh của cụm thiên hà MACS 0416.
Hầu hết những khám phá của Hubble đều không được mong đợi trước khi phóng, chẳng hạn như lỗ đen siêu lớn, bầu khí quyển ngoại hành tinh, thấu kính hấp dẫn của vật chất tối, sự hiện diện của năng lượng tối và sự hình thành thường xuyên của các hành tinh giữa các vì sao. Hubble sẽ tiếp tục nghiên cứu trong các lĩnh vực này cũng như tận dụng năng lượng tia cực tím độc đáo của nó để nghiên cứu những thứ như hiện tượng của hệ mặt trời, vụ nổ siêu tân tinh, thành phần của khí quyển ngoại hành tinh và phát xạ động từ các thiên hà. Các nghiên cứu của Hubble tiếp tục được hưởng lợi từ cơ sở quan sát lâu dài về các vật thể trong hệ mặt trời, các hiện tượng sao biến thiên và vật lý thiên văn kỳ lạ khác của vũ trụ.
Các đặc tính hiệu suất của Kính viễn vọng Không gian James Webb được thiết kế để bổ sung một cách độc đáo chứ không thay thế Kính viễn vọng Hubble. Nghiên cứu của Hubble trong tương lai cũng sẽ được hưởng lợi từ cơ hội hợp tác với Webb, công ty quan sát vũ trụ bằng ánh sáng hồng ngoại. Kết hợp lại, phạm vi bước sóng bổ sung của hai kính thiên văn không gian sẽ mở rộng nghiên cứu đột phá trong các lĩnh vực như đĩa tiền sao, sự hình thành ngoại hành tinh, siêu tân tinh bất thường, hạt nhân thiên hà và hóa học của vũ trụ xa xôi.
Kính viễn vọng Không gian Hubble đã hoạt động được hơn ba thập kỷ và tiếp tục có những khám phá mang tính đột phá giúp định hình sự hiểu biết cơ bản của chúng ta về vũ trụ.
Hubble là dự án hợp tác quốc tế giữa NASA và Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA).Cơ quan Vũ trụ Châu Âu). Trung tâm bay không gian Goddard của NASA ở Greenbelt, Maryland, quản lý các hoạt động của kính viễn vọng và sứ mệnh. Lockheed Martin Space, có trụ sở tại Denver, Colorado, cũng hỗ trợ các hoạt động truyền giáo tại Goddard. Viện Khoa học Kính viễn vọng Không gian ở Baltimore, Maryland, do Hiệp hội các trường Đại học Nghiên cứu Thiên văn học điều hành, tiến hành các hoạt động khoa học Hubble cho NASA.